ماهاسی سایادو

احیاگران و آموزگاران مراقبه در عصر جدید

(بیشتر متن زیر  ترجمه و اقتباسی است از معرفی سایادو در پایان ترجمه‌ی انگلیسی یکی از کتاب‌هایش، پیشرفت خرد. این زندگی‌نامه را ابتدا چند وقت پیش در کانال پالی ترجمه کردم و گذاشتم. حالا ترجمه‌ام از درس‌گفتارها و دستورالعمل‌های سایادو به شکل کتابی با عنوان «ویپاسانا، راه وارستگی» منتشر شده، و شاید خوانندگان کتاب بخواهند در مورد ایشان بیشتر بدانند. از این رو برای سهولت دسترسی در جستجوی اینترنتی کلمه‌ی ماهاسی سایادو، این زندگی‌نامه را  اینجا می‌گذارم.)

ماهاسی سایادو   Mahāsi Sayādaw

ماهاسی سایادو، «او سوبانا ماهاترا»ی ارجمند (1982-1904 برمه) در شش سالگی تحصیلات خود را در مدرسه‌ی راهبان در روستای مادری‌اش شروع کرد، در دوازده سالگی به عنوان سامانرا (مبتدی) خرقه‌ی راهبی گرفت. و در بیست سالگی بطور کامل راهب شد.

او در سه سال متوالی آزمون دولتیِ زبان پالی را در هر سه سطح آن با موفقیت گذراند. در چهارمین سال رهبانیت به ماندالای (Mandalay) رفت و تحت آموزش شماری از راهبان سطح بالای مدرسی تحصیلات تکمیلی خود را ادامه داد. در سال پنجم به مولمِین (Moulmein) رفت و در صومعه‌ای به کار آموزش متون مقدس بودایی پرداخت. در سال هشتم رهبانیتش، در جستجوی روشی مؤثر و روشن برای تمرین مراقبه مولمین را ترک کرد. در تاتون (Thaton) استاد مشهور مراقبه «اونآرادای ارجمند» (Venerable U Nārada, 1868-1955) را ملاقات کرد، کسی که به مینگون جِتاوان سایادوی اول (Mingun Jetawan Sayādaw, the first) نیز شناخته می‌شود. (اونآرادا روش تمرین مراقبه را آنگونه که در درس‌گفتار بزرگ استقرار آگاهی (ماهاستی‌پاتّانا سوتّا) آمده است آموزش می‌داد. او در کنار لدی سایادو (Ledi Sayadaw) یکی از دو احیاگر اصلی مراقبه در عصر جدید شناخته می‌شود. و اولین کسی است که مراقبه‌ی گروهی برای غیرراهبان ترتیب داد.) اوسوبانا تحت راهنمایی اونآرادای ارجمند در یک دوره‌ی فشرده‌ی مراقبه به تمرین پرداخت. 

بعد از این دوره‌ی عملی مراقبه، اوسوبانا به مولمین بازگشت و به کار اصلی‌اش که آموزش متون بودایی بود ادامه داد. او در ژوئن 1941 برای آزمون استادی زبان پالی که توسط دولت برمه برگزار می‌شد اقدام کرد و در اولین اقدام بطور کامل در آزمون موفق شد. به او عنوان Sāsanadhaja Siri Pavara Dhammācariya (بزرگ استاد کامل دامّا) داده شد.

در  1941 در هجدهمین سال رهبانیتش به روستای مادری‌اش برگشت و در صومعه‌ای به نام ماهاسی کونگ (Mahā-Si Kaung) اقامت گزید. این صومعه به این دلیل به این نام خوانده می‌شد که زنگی در ابعاد خیلی بزرگ (سی: زنگ، ماها: بزرگ) آنجا کار گذاشته شده بود. اوسوبانا سپس روش عملیِ مراقبه را به شکلی که از اونآرادا آموخته بود، به شیوه‌ای ساده، دقیق و قاعده‌مند ارائه کرد. به تدریج مردم بسیاری، راهب و غیر راهب، گرد او جمع شدند. روشِ آموزشی او مورد استقبال زیادی قرار گرفت، چرا که تمرین‌کنندگان با درک تمرین می‌آموختند که چگونه خودشان به تمرین استقرار آگاهی - تمرین ویپاسانا - ادامه دهند و در مسیر مراقبه پیشرفت کنند. به مرور زمان، استاد محترمِ (سایادوی) صومعه‌ی ماهاسی، ماهاسی سایادو نام گرفت. 

در 1949 نخست وزیر برمه و هیئت رئیسه‌ی انجمن آموزه‌های بودا (Buddha Sāsanānuggaha) از ماهاسی سایادو درخواست کردند که به پایتخت – رانگون (Rangoon) - بیاید و آنجا مراقبه را آموزش بدهد. در بیست و ششمین سال رهبانیت، او به رانگون رفت و در تاتانا یِیکتا (Thathana Yeikthā) اقامت گزید، جایی که محل مرکزی انجمن بود، و از آن زمان تا به امروز دوره‌های فشرده‌ی مراقبه در آنجا برگزار می‌شود.

روش آموزشی ماهاسی سایادو بطور گسترده در برمه استقرار پیدا کرد و در همان مدت به تایلند و سریلانکا و اندونزی و طی سال‌های بعد به کشورهای دیگر نیز راه یافت. 

در سال 1952، ماهاسی سایادو عنوان Aggamahāpaṇḍita (بالاترین فرزانه‌ی بزرگ) را دریافت کرد. او مأموریت «پرسشگر» را در شورای بودایی ششم که به مدت دو سال از 1954 در پایان 2500 سال از سال‌شماری بودایی در رانگون برگزار می‌شد بر عهده گرفت. برای ارزیابی کامل اهمیت این نقش می‌توان اشاره کرد که در شورای بودایی اول که سه ماه پس از مرگ بودا برگزار شد، ماها کاسّاپای ارجمند (Venerable Mahā Kassapa)  به عنوان پرسشگر سؤال می‌پرسید و اوپالی ارجمند (Venerable Upāli) و آناندای ارجمند (Venerable Ānanda) سؤال‌ها را پاسخ می‌گفتند. در شورای ششم، مینگون سایادو (Mingun Sayādaw 1911-1993 صاحب رکورد حافظه‌ی بشری در گینس) کسی بود که سؤالات ماهاسی سایادو را پاسخ می‌گفت. ماهاسی سایادو همچنین یکی از اعضای کمیته‌ای بود که به عنوان مرجع نهایی، مسؤلیت تدوین متون مقدس را به شکلی که در شورای بودایی ششم تأیید شده بود بر عهده داشت.

اساتید بزرگی همچون Sayādaw U Paṇḍita و Nyanaponika Mahathera و به تبع او Bhikkhu Bodhi , در میان راهبان و Joseph Goldstein و Sharon Salzberg (مؤسسان Insight Meditation Society در ماساچوست امریکا) شاگردان ماهاسی سایادو بودند. سایادو در 1979 به دعوت اینان برای آموزش مراقبه به غرب نیز سفر کرد. از طرف دیگر سنت ماهاسی سایادو یکی از آبشخورهای اصلی جریانی است که همینک در کشورهای غربی با نام مراقبه‌ی آگاهی (mindfulness) از آن نام برده می‌شود.

ماهاسی سایادو آثار بسیاری از خود به‌جا گذاشت. از میان ترجمه‌های انگلیسی آن می‌توان به The Progress of Insight و Practical Insight Meditation و Fundamentals of Insight Meditation اشاره کرد. (دو کتاب آخر به شکل کتاب «ویپاسانا، راه وارستگی» به فارسی ترجمه شده و پاییز 1400 روانه بازار شده.) 

ماهاسی سایادو، استاد محترم صومعه‌ی «زنگ بزرگ» بود؛ اما این نام، چنانکه مراقبه‌گران نسل‌های بعد اشاره کردند، به شکل ناخواسته استعاره‌ی ظریفی نیز در خود دارد. چرا که زنگ بزرگی توسط این شخص به صدا در آمد، زنگی که خیلی‌ها اینجا و آنجای جهان صدای آن را شنیدند، زنگ مراقبه.

......

مراجع
کتاب:

1-The Progress of Insight

سایت:

2-tricycle.org: magazine/meditation-en-masse

3-dharma.org/about-us/ims-turns-40

4-en.wikipedia.org/wiki/Mahasi_Sayadaw