برهماچاریا

آنچه که در نشست مراقبه روی می‌دهد نمی‌تواند خیلی فاصله بگیرد از آنچه که طی روزمره رخ داده است. شهود یا دقیق‌تر «تجربه وجودی» نیبّانا، آرام گرفتن کنش و واکنش دائمی و خود به خود ذهن است. و آرام گرفتن کنش و واکنش ذهن، در اثر حفظ ارادی و لحظه به لحظه‌ی «هشیاری» حاصل می‌شود. شهوت از آغاز تا انجامش فرآیندی است که درست خلاف جهت هشیاری و انتخاب گام می‌زند.

جوانه زدن شهوت در ذهن – یعنی سر بر آوردن اولین قصد کوچک برای به وجود آمدن احساس لذت جنسی - بنابر انتخاب اتفاق نمی‌افتد، بنابر شرایط و علت‌ها اتفاق می‌افتد، شرایط و علت‌های زیست‌شناختی، روانی، محیطی، و غیره. اگر در ذهن از پیش قصد و تصمیمی برای پرهیز از رشد شهوت نباشد، شهوت بعد از جوانه زدن رو به گسترش می‌گذارد؛ یعنی قصد ایجاد احساس لذت جنسی در بدن، در فواصل کوتاه و کوتاه‌تر و با قدرت بیشتر و بیشتر به ذهن می‌رسد. در اثر به ذهن رسیدن متوالی و پی در پی این قصد، رفتارها و حرکت‌های کوچک شکل می‌گیرند. حرکت‌ها و رفتارهای کوچک، حرکت‌ها و رفتارهای بزرگ‌تر را می‌سازند و نهایتاً منجر به وقوع عمل شهوانی می‌شوند. این عمل، هرچند که فرد می‌اندیشد که آن را انتخاب کرده است، بنابر انتخاب اتفاق نمی‌افتد، بنا بر روند شرایط و علت‌ها اتفاق می‌افتد.

اگر در ذهن از پیش قصد و تصمیمی برای پرهیز از رشد شهوت وجود داشته باشد، ولی هشیاری لحظه به لحظه وجود نداشته باشد، باز هم شهوتِ جوانه زده، رو به گسترش ‌می‌گذارد. با قوت گرفتن شهوت، قصد پرهیز ضعیف می‌شود. با ضعیف شدن قصد پرهیز، احتمال آنکه رفتارها و حرکت‌های کوچک رخ بدهد بیشتر می‌شود. به این شکل، نهایتاً عمل شهوانی - حتی بر خلاف قصد و تصمیم فرد - رخ خواهد داد.  

اگر قصد و تصمیم پرهیز و نیز هشیاری لحظه به لحظه در ذهن فرد وجود داشته باشد، بعد از جوانه زدن شهوت، با عطف توجه به جوانه زدن شهوت، احتمال دارد که رویش شهوت همانجا متوقف شود. مراقبه‌گران ستی‌پاتّانا این را می‌دانند. توقف شهوت در این موقعیت، به توانایی فرد در حفظ هشیاری لحظه به لحظه، قدرت توجه، و قدرت شهوت جوانه زده بستگی دارد. بنا به اینکه این عوامل در چه نسبتی با یکدیگر قرار گرفته‌اند، این احتمال نیز وجود دارد که رویش شهوت متوقف نشود. با تداوم رویش و گسترش شهوت، ممکن است قصد پرهیز یا هشیاری لحظه به لحظه ضعیف شوند، و حرکت‌های کوچک و عمل شهوانی نهایتاً روی دهد. اما اگر قصد پرهیز و همچنین هشیاری لحظه به لحظه، از قبل پرورش یافته و قدرتمند باشند، این قصد و این هشیاری وارد تقابل با رویش و گسترش شهوت می‌شوند، مثل دو کشتی‌گیر که با هم کشتی بگیرند. اگر قصد‌ پرهیز و هشیاری لحظه به لحظه به اندازه کافی قوی باشند، شهوت بعد از رویش و گسترش، بدون اینکه منتهی به حرکت‌های کوچک بشود، رو به افول می‌گذارد و نهایتاً کاملاً زائل می‌شود. درست همانطور که بودا در دامّانوپاسّانا می‌گوید. حتی ممکن است حرکت‌های کوچک تا جایی پیش بروند و وضعیت را بغرنج‌تر کنند ولی همینکه دارند مقدمه حرکت‌های واضح‌تر می‌شوند در چنگ هشیاری و قصد حاضر در لحظه بیافتند و متوقف شوند.

برهماچاریا – زندگی پاک قدسی، تجرّد کامل - بنابر قصد و هشیاری قوی اتفاق می‌افتد. آنچه که در نشست مراقبه روی می‌دهد نمی‌تواند خیلی فاصله بگیرد از آنچه که طی روزمره رخ داده است. تجربه وجودی نیبّانا، آرام گرفتن کنش و واکنش دائمی و خود به خود ذهن است. و آرام گرفتن کنش و واکنش ذهن، در اثر حفظ ارادی و لحظه به لحظه‌ی «هشیاری» حاصل می‌شود. به هر میزان که قدرت اراده و قدرت هشیاری پرورش ‌یافته، به همان میزان فرد به شهود نیبّانا نزدیک شده است. اگر اراده‌ی معطوف به حفظ هشیاری در طی روزمره فرد مدام یا گاه و بی‌گاه دستخوش اختلال و غیبت می‌شود، همین اختلال و غیبت در طول نشست مراقبه‌ی فرد نیز بازتاب می‌یابد. با اختلال و غیبتِ مدام یا گاه و بی‌گاهِ اراده و هشیاری، شهود نیبّانا غیر ممکن است. تجربه‌ی وجودی نیبّانا، با کوشش جدی و پرشور، وقتی مراقبه‌گر در برهماچاریاست، رخ می‌دهد.

tapo ca brahmacariyañca 

ariyasaccāna dassanaṃ 

nibbānasacchikiriyā ca 

etaṃ maṅgalamuttamaṃ

«گرم و پیروز در تجرّد پاک قدسی 

شهود حقیقت‌های شریف 

و تجربه‌ی وجودی نیبّانا،

این بالاترین سعادت است.»

.